Ta strona korzysta z plików cookies, zgodnie z Polityką Cookies. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na działanie plików cookies, w zakresie zgodnym z bieżącymi ustawieniami Twojej przeglądarki internetowej. Kliknij przycisk "Polityka cookies" aby zapoznać się z jej treścią lub przycisk "Zamknij" aby ta informacja nie pojawiała się więcej.
Fundacja Atqi i relacje z naszych działań znalazły się w publikacji uniwersyteckiej: „Myśli – pasje – działania. 100 lat etnologii uniwersyteckiej w Poznaniu”. To szczególne wyróżnienie! To zaszczyt i spełnienie marzeń znaleźć się w gronie naszych Mistrzyń i Mistrzów. Tą niezwykłą wiadomością zaczynamy Rok 2021 życząc Wszystkim pomyślności i zdrowia dziękujemy za współpracę. http://etnologia.amu.edu.pl/.../mysli-pasje-dzialania.../
„Spotkania kultur” - jubileuszowy projekt Fundacji Atqi
Kilkuletni projekt „Spotkania kultur” zrealizowany przez Fundację Atqi przebiegał w trzech etapach. Realizacja ostatniego z nich przypadła na rok 2019 – zbiegła się w czasie z obchodami 100-lecia poznańskiej etnologii. Jest dla mnie źródłem wielkiej satysfakcji, że „Spotkania kultur” i założona przeze mnie Fundacja Atqi wpisały się w ten piękny jubileusz. Jako absolwentka poznańskiego Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej jestem bowiem przekonana, że etnologia jako nauka może przekładać się także na konkretne, praktyczne działania na rzecz wzajemnego zrozumienia i zbliżenia ludzi różnych kultur.
Honorowy Patronat nad projektem objął prof. dr hab. Michał Buchowski, dyrektor Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM w Poznaniu. Działania projektowe w Wielkopolsce wspierał finansowo Samorząd Województwa Wielkopolskiego. W Królestwie Maroka Fundacja otrzymała pomoc Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej i Ministerstwa Edukacji Królestwa Maroka.
Projekt ,,Spotkania Kultur” był prowadzony na terenie Wielkopolski oraz w górach Wysokiego Atlasu w Maroko w latach 2017-2019. Na trzy jego edycje złożyło się ponad 60 interaktywnych spotkań z dziećmi, wystawy zdjęć oraz prac plastycznych. W Polsce w projekcie wzięło udział około 900 dzieci w 12 placówkach oświatowych oraz biblioteki publiczne z Wielkopolski (w Śremie, Opatówku i Kamionnie).
Na terenie Maroka w projekcie wzięła udział szkoła w Imaghouden, z doliny Atqi w Wysokim Atlasie (do szkoły – łącznie z filiami – uczęszcza 497 dzieci). Na „Spotkania kultur” w Atlasie Wysokim złożyły się warsztaty z dziećmi, pokaz filmowy dla społeczności lokalnej, ukazujący plemię Ait Tidili na przestrzeni 20 lat oraz przekazanie ponad 100 prac plastycznych oraz listów od dzieci z Polski. Pomogliśmy również stworzyć i wyposażyć szkolną bibliotekę oraz pracownię plastyczną.
Zwieńczeniem działań była trzecia edycja projektu pod tytułem ,,Etnologia dla dzieci na 100-lecie poznańskiej etnologii”. Między innymi ogłoszony został z tej okazji ogólnopolski konkurs plastyczny pod hasłem ,,Zostań etnologiem”, w którym wzięło udział 275 dzieci. Nagrodzone prace prezentujemy w niniejszej publikacji. Można je było także obejrzeć na wystawach pokonkursowych w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej oraz w wielkopolskich bibliotekach publicznych w Śremie, Opatówku i Kamionnie.
Wyprawa IEiAK początkiem wieloletniej przyjaźni
Projekt ,,Spotkania kultur” to owoc moich licznych wypraw do Maroka. Wielokrotnie odwiedzałam społeczność Ait Tidili w Wysokim Atlasie, gdzie prowadziłam badania nad kulturą i życiem codziennym Amazigh – wolnych ludzi, jak sami o sobie mówią mieszkańcy Afryki Północnej. Początkiem tej przygody i międzykulturowej przyjaźni był interdyscyplinarny projekt ,,Laboratorium integralne Kultura Maghrebu” do którego zaprosił swoich studentów (w latach 1993-95) prof. dr hab Ryszard Vorbrich.
Ait Tidili, społeczność żyjąca wśród czterotysięczników Wysokiego Atlasu jeszcze do niedawna nie miała elektryczności ani dobrego połączenia drogowego. Dzięki tej naturalnej górskiej izolacji zachowała wiele elementów z oryginalnej, przedislamskiej kultury. Badania etnograficzne plemienia Ait Tidili, prowadzone przez kadrę, studentów i absolwentów IEiAK na przestrzeni wielu lat, na tym samym terenie, a często wręcz wśród tych samych rodzin, pozwoliły udokumentować zmianę życia i kultury mieszkańców Ait Tidili z Wysokiego Atlasu. W opisach badawczych i w kadrach fotografii uchwycono zachodzące na przestrzeni czasu zmiany stroju, uczesania, tatuowania twarzy, a także budownictwa, wystroju wnętrz, przedmiotów używanych w gospodarstwach domowych.
Wracając wiele razy w ciągu 20 lat w góry Wysokiego Atlasu nieustannie myślałam o realizacji wspólnego projektu z plemieniem Ait Tidili. Pojawiały się bardzo różnorodne pomysły – jak na przykład rekonstrukcja starej oberży i wybudowanie hammamu, pod który jemma (starszyzna plemienna) chciała nawet przekazać ziemię. Niestety, zapał i chęci rozbijały się o kwestie formalne. Aby pokonać tego rodzaju przeszkody założyłam Fundację Atqi. Nazwa fundacji nawiązuje do doliny Atqi w Ait Tidili. Atqi oznacza twardą skałę. Skałę, która króluje nad doliną.
Od dziecięcych rysunków do szkolnej biblioteki
Ideą projektu „Spotkania kultur” jest współpraca pomiędzy szkołami z Wielkopolski i szkołą w Wysokim Atlasie w Maroku, a docelowo także ze szkołami z innych części świata. Korzystając z marokańskich doświadczeń fundacja chce docierać do innych szkół położonych w górskich, niedostępnych regionach (we wrześniu udało nam się nawiązać pierwsze relacje ze szkołą w Nepalu). W ramach tych działań zachęcamy dzieci, żeby opowiadały o sobie i o swojej kulturze pisząc do siebie listy, rysując, kręcąc filmy i rozmawiając online. Inspiruje, by szukały tego, co je łączy, a jednocześnie odkrywały różnorodność kultur na świecie. Korzystamy tu z bogatych doświadczeń zdobytych podczas trzech edycji projektu realizowanych w Wielkopolsce i Maroku.
Podczas pierwszej edycji projektu – pod nazwą ,,Spotkania kultur w 100 rocznicę śmierci Ludwika Zamenhofa”, w 2017 r., zrodził się pomysł wymiany korespondencji między dziećmi ze szkół Polski i Maroka. Po cyklu spotkań, których tematem była działalność Ludwika Zamenhofa oraz kultura gór Wysokiego Atlasu dzieci przygotowały prace plastyczne przedstawiające Wielkopolskę. Prace te postanowiliśmy dostarczyć do szkół Maroka.
I tak, w 2018 r., odbyła się druga edycja projektu: „Spotkania kultur. Dzieci w dialogu międzykulturowym.” Do akcji pisania listów i przygotowania prac plastycznych zostały zaangażowane dzieci ze szkół Wielkopolski przy dużym zaangażowaniu i wsparciu nauczycieli. W projekcie wzięły udział m.in. dzieci z Publicznej Szkoły Cogito w Poznaniu, której prezentacje przygotowała klasa Moniki Lewandowskiej (ta sama klasa już pod opieką Kamill Ułańskiej - Karafilis do dziś rozwija i realizuje w szkole projekt Spotkania Kultur). Dzięki inspiracji i pod opieką Ady Widawskiej, nauczycielki, doświadczonej podróżniczki dzieci z Zespołu Szkół w Marchwaczu w powiecie kaliskim również przygotowały prezentacje i filmy. Do projektu dołączyła również klasa Sylwii Łowickiej ze Szkoły Podstawowej nr 5 ze Śremu.
Grupa absolwentów poznańskiej etnologii zawiozła prace dzieci z Wielkopolski do Maroka. Jak się okazało, listy i prace plastyczne z Polski były dla dzieci z gór Wysokiego Atlasu najcenniejszym podarunkiem. Dzieci z Atqi dostały dowody zainteresowania nimi i ich kulturą: tym, jak żyją, czego się uczą, jak wyglądają. Radość z otrzymania listów z dalekiej Polski była dla nich wielkim wydarzeniem. Została także zorganizowana wystawa prac plastycznych, na której otwarcie przybyła delegacja z Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej. Podczas ceremonii dyrektor szkoły podkreślił, jak ważny jest dalszy kontakt międzyszkolny, a z najpilniejszych działań, w których szkoła mogłaby skorzystać z pomocy Fundacji Atqi, wymienił stworzenie szkolnej biblioteki. W akcji w Maroku wzięli udział absolwenci IEiAK: Magda Kielar, Dariusz Stachowiak, Michał Jendrzejewski, Michał Wolski, Anna Płygawko oraz wolontariuszka Fundacji Maria Płygawko. Do Polski wrócili z pomysłami na kontynuację projektu.
Po powrocie z Maroka w 2018, wraz z Adą Widawską zorganizowałyśmy spotkania, na których w wielkopolskich szkołach przekazywałyśmy dzieciom listy i rysunki od ich rówieśników z Wysokiego Atlasu. Przy tej okazji udało się zmobilizować dzieci, nauczycieli, rodziców i lokalne instytucje w projekt stworzenia i wyposażenia biblioteki oraz pracowni plastycznej w szkole w Maroko. Zgromadziliśmy ponad 200 kilogramów darów: albumów na temat przyrody i sztuki, atlasów i map, słowników oraz przyborów plastycznych. Połowę książek zdobyła Ada Widawska. Do akcji dołączyła się również wspomniana, współtworząca z fundacją projekt klasa z Publicznej Szkoły Podstawowej Cogito i ich obecna wychowawczyni Kamila Ułańska-Karafilis. Za pieniądze zebrane na kiermaszu świątecznym dzieci zakupiły globus oraz przybory plastyczne i książki. Do akcji dołączyły także dzieci z przedszkola Słoneczna Chatka w Poznaniu – wraz z rodzicami zebrały ponad 50 kg przyborów plastycznych oraz książki, pisały listy. Klasa Sylwii Łowickiej ze Szkoły Podstawowej nr 5 w Śremie sama stworzyła dla marokańskiej biblioteki piękną, autorską książkę o lasach polskich.
Po kilku miesiącach prac i przygotowań, przy wsparciu Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Maroku grupa wolontariuszy – absolwentów poznańskiej etnologii – wyruszyła do Maroka by w marcu 2019 r. dotrzeć w Wysoki Atlas z cenną przesyłką. Otwarcie biblioteki stało się pretekstem do zorganizowania uroczystości, którą ponownie uświetnili goście z Ambasady RP oraz przedstawiciele lokalnych władz.
Nasza wizyta była również okazją do zbudowania i przekazania miejscowym gospodarstwom domowym 9 kuchenek solarnych ,,cusina tifukt”. Kuchenki zostały zaprojektowane, przygotowane oraz sfinansowane przez Michała Jendrzejewskiego, absolwenta poznańskiej etnologii. Michałowi udało się w polską część projektu zaangażować wiele osób, w tym członków lokalnej społeczności - Brdowa, z której pochodzi. Zadaniem rodzin berberyjskich z Wysokiego Atlasu było zainteresowanie swoich sąsiadów wykorzystaniem energii słonecznej w domostwach i zachęcenie innych do korzystania z podobnych rozwiązań. Na terenie Maroka projekt ten wspólnie z Michałem Jendrzejewskim realizowali Dariusz Stachowiak, Michał Wolski i niżej podpisana Anna Płygawko.
Trzecią edycją projektu „Spotkania kultur” pt. ,,Etnologia dla dzieci na 100-lecie poznańskiej etnologii” wraz z towarzyszącym mu konkursem plastycznym, warsztatami nt.etnologii oraz wystawami w IEiAK oraz w Publicznych Bibliotekach Wielkopolski w Śremie, Opatówku i Kamionnie zakończyliśmy jubileuszowy rok 2019.
Projektu „Spotkania kultur” nie udałoby się zrealizować, gdyby nie pomoc wielu instytucji oraz zaangażowanie Partnerów współtworzących projekt w Polsce i Maroku oraz nieocenione wsparcie Przyjaciół i Wolontariuszy Fundacji. Ogromne podziękowania niechaj zechcą przyjąć:
Ambasada RP w Królestwie Maroka – za wsparcie finansowe oraz pomoc w przebrnięciu przez skomplikowane formalności, której udzielili nam szczególnie panowie Andrzej Knopp, Sławomir Duń oraz Khadija Kharrat.
Cała społeczność Ait Tidili, szczególnie państwo Fatima Elyamani, Nadia Elyamani z Souk el Had, Ahmed Ourahmour, dyrektorzy i nauczyciele ze szkoły w Atqi, lokalne władze i rodziny z Atqi - Jemen i Achoukane.
Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM i jego Dyrektor, prof. dr hab. Michał Buchowski, za przyznanie honorowego patronatu nad naszym projektem, pani Irenie Kabat za nieustające wsparcie, prof. Ryszard Vorbrich za udostępnienie archiwalnych filmów i zdjęć.
Samorząd Województwa Wielkopolskiego za wsparcie finansowe działań Fundacji Atqi na terenie Wielkopolski.
Ada Widawska za długofalowe zaangażowanie organizację działań projektowych, w tym prowadzenie licznych spotkań z dziećmi w powiecie kaliskim oraz aktywność w zbiórce na rzecz biblioteki w Wysokim Atlasie
Publiczna Szkoła Cogito w Poznaniu, szczególnie p. Dyrektor Marzena Kędra za zaangażowanie w realizację projektu. Nauczycielki: Monika Lewandowska, Kamila Ułańska Karafilis oraz dzieci z klasy Va (2015-23) za nieustające od 2017 współtworzenie projektu, inspirujące prace, ciekawe listy. Oraz za Ambasadę Cogito.
Dzieci i nauczyciele ze Szkoły Podstawowej nr 5 w Śremie, Zespołu Szkół w Marchwaczu i Opatówku oraz z Przedszkole Słoneczna Chatka w Poznaniu.
Dyrektor Publicznej Biblioteki im. Heliodora Święcickiego w Śremie – p. Jerzy Kondras, Dyrektorka Biblioteki Publicznej im. Braci Gillerów w Opatówku p. Małgorzata Matysiak za współtworzenie projektu od 2017 r. Oraz p. Elżbieta Zwierzchowska z Filii Publicznej Biblioteki w Kamionnie i Jola Górniak za pomoc w działaniach w Kamionnie.
Wszyscy wolontariusze i współpracownicy, szczególnie absolwenci IEiAK w Poznaniu: Magda Kielar, Dariusz Stachowiak, Michał Jendrzejewski, Michał Wolski i Maria Płygawko za udział w realizacji projektu w Polsce i w Maroko. Oraz Joanna Markisz Grzegorz Patyczak Kmita, Irek Popek i BSCG.
Publikacje:
Na stronie Ambasady Rzeczpospolitej Polski w Królestwie Maroka w Rabacie:
https://fundacjaatqi.org.pl/napisalionas/343/Ambasada_Rzeczypospolitej_w_Rabacie_
https://fundacjaatqi.org.pl/napisalionas/338/Ambasada_Rzeczypospolitej_Polski_w_Krolestwie_Maroka
Na stronie Instytutu Antropologii i Entonologii Uniwersytety Adama Mickiewicza w Poznaniu
http://etnologia.amu.edu.pl/absolwenci/zwyciescy-i-konkursu-spotkania-kultur-zostan-etnologiem/
https://www.facebook.com/fundacjaatqi/
Fundacja ATQI realizuje misję i projekty pod honorowym patronatem Instytutu Antropologii i Etnologii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Działamy na rzecz lokalnych społeczności, dialogu międzypokoleniowego, międzykulturowego w Polsce, Maroku, Nepalu i Zanzibarze. Dokumentujemy kulturę, tradycję i ich wartości. Od 2021 działamy również na rzecz integracji migrantów i migrantkek z lokalnymi społecznościami w Polsce.
POLSKI
ENGLISH