Projekty

Scenariusze przygotowane w ramach projektu „Spotkania Kultur. Migranci: Ja - Ty- My" finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię z Funduszy EOG w ramach Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny.

Scenariusz międzykulturowego, międzypokoleniowego spotkania  i warsztatów dla Miejsca Integracji Społecznej 

I. Wstęp

Scenariusz spotkania dla Miejsca Integracji Społecznej realizowanego w ramach działań mających na celu integrację lokalnej społeczności z migrantami i migrantkami mieszkającymi na terenie wybranego miasta i powiatu.

Opracowanie/ organizator: Fundacja ATQI

Wsparcie merytoryczne, realizacja: edukatorzy, specjaliści z wybranych dziedzin, kultury, języka, sztuki, wolontariusze, wolontariuszki wspierający organizację spotkania.

Grupa docelowa:  dzieci, młodzież, dorośli, seniorzy lokalnej społeczności oraz migranci i migrantki pochodzący z innych krajów.

Miejsce organizacji spotkania: publiczna instytucja kultury np.: biblioteka powiatowa, muzeum, ośrodek kultury - miejsce dostępne   dla wszystkich, postrzegane w świadomości społecznej jako otwarte i przyjazne dla każdego.

Termin spotkania: sobota lub inny wolny dzień od pracy i obowiązku szkolnego - dostępność dla osób pracujących.

Czas trwania spotkania: 5 godzin,.

Czas trwania jednego warsztatu: 2 godziny.

Liczba uczestników spotkania: od 10 - 50 osób.

Liczba uczestników warsztatów: od 10 - 25 osób.

Cel główny: integracja lokalnej społeczności z migrantami i migrantkami oraz zaktywizowanie do udziału w życiu społeczno - kulturowym.

Cele szczegółowe: 

• poznanie migrantów i migrantek pochodzących z innych kultur, ich problemów, potrzeb, potencjału społeczno - kulturowego, planów,
• integracja z lokalną społecznością, poprawa poczucia przynależności grup migranckich do lokalnego środowisk

• zintegrowanie ludności lokalnej i migrantów poprzez działania   twórcze,
• wzmocnienie wzajemnego szacunku, zainteresowania odmiennością kulturową,
• przeprowadzenie pilotażu dla Miejsca Integracji Społecznej w lokalnej społeczności,
• współpraca międzysektorowa na rzecz miasta i postrzegania go, jako miejsca przyjaznego osobom pochodzącym z innych kultur,

Metody:

• mini wykład/wstęp na temat międzykulturowości, potrzeb integracji, empatii,
• warsztaty językowe (czas trwania 2 godziny) z wybranego języka obcego pod hasłem np. Język ukraiński w praktyce skierowany dla szerokiego grona osób mających kontakt z osobami z Ukrainy, pracujących z nimi, uczących itd.
• warsztaty plastyczne (czas trwania 2 godziny) pod hasłem „Sztuka - język integracji”
• metoda swobodnej ekspresji do poznania technik plastycznych,
• degustacja -  poznanie kuchni wybranej kultury poprzez degustację specjalnie przygotowanego cateringu,

• rozmowa kierowana do uczestników i uczestniczek spotkania, 
• dedukcja – poszukiwanie odpowiedzi na stawiane zagadnienia, cele i problemy,
• wzbogacające elementy jak: wizualizacja, wystawa, prezentacja książek jako element przybliżający kulturę.

Pomoce dydaktyczne:

• prezentacje,
• reprodukcje,
• udostępnienie wybranej literatury z danego kręgu kulturowego,
• wybranie i prezentacja muzyki ,
• pomoce dla warsztatów: kartki z bloku technicznego, kredki świecowe, pastele, farby, materiały papierowe do wycinania. 

Słowa klucze: integracja, kultura, tradycja, różnorodność, empatia, otwartość, tolerancja, szacunek, poznanie, zrozumienie, międzykulturowość, migranci, uchodźcy, kryzys humanitarny.

Przebieg spotkania spotkania

Przywitanie uczestników i uczestniczek spotkania, integracja z przedstawicielami grup migranckich.

Mini wykład wprowadzający tj.:przedstawienia i omówienie celów spotkania, projektu, lokalnej sytuacji   grup migranckich, liczebności, zatrudnienia, potencjału.

II. Część warsztatowa.                                                                                      

Omówienie wybranych metod dla warsztatów językowych i warsztatów plastycznych. Czas trwania każdego z  warsztatów - 2 godziny.

Warsztat językowy pt. „Język w praktyce” prowadzony przez specjalistkę/specjalistę. Realizacja działań, w tym między innymi:                                                            

• omówienie sytuacji geopolitycznej wybranego kraju; przedstawienie podstawowych informacji,      
• przedstawienie przykładów grup etnicznych – różnorodność etnicznej i językowej wybranego terenu,                                                          
• przedstawienie  i wyjaśnienie alfabetu - pisanie imion , podstawowych zwrotów, 
• pismo dawniej i dziś - dostrzeganie różnic i podobieństw,
• praktyka dźwięków i standardowych tonów z wybranego języka.

• wyjaśnienie i praktyka podstawowych zwrotów - powitanie, przedstawienie się, zapytanie o imię, podziękowanie, liczenie do 10
• materiały i pomoce do nauki języka, np. papier w specjalną kratkę do pisania znaków, zeszyt z pergaminem do ćwiczenia pisania znaków w konkretnym stylu/stylizacji.

Praca twórcza, w tym: 

• pisanie alfabetu,
• poszukiwanie analogi i różnic pomiędzy językami,
• pobudzanie i rozwijanie ekspresyjnego wyrażania myśli poprzez działania używanie charakterystycznych zwrotów.

Warsztat plastyczny pt.: „Sztuka jako język integracji, prowadzony przez specjalistkę /specjalistę. Realizacja działań, w tym między innymi:

• prezentacja sztuki jako  żródło inspiracji, uniwersalnego języka, metody integracji międzypokoleniowej i międzykulturowej,
• prezentacja wbranego twórcy, twórczyni lub elementu charakterystycznego dla danej kultury,
• przedstawienie technik plastycznych, 
• uwrażliwienie na inspirującą rolę przypadku w procesie twórczym.

Praca twórcza, w tym: 

• stymulowanie i rozwijanie wrażliwości na sztukę innych narodów,
• inspiracja sztuką jako pogłębianie wiedzy o innych  kulturach,
• poszukiwanie analogi i różnic pomiędzy życiem ludzi z innych kultur,
• kształtowanie empatycznego działania w grupie,
• pobudzanie i rozwijanie ekspresyjnego wyrażania myśli poprzez działania plastyczne,
• poznanie nowych technik plastycznych,
• rozwijanie kreatywności, twórczej postawy

Wspólne oglądanie i komentowanie prac plastycznych,  jako element kończący warsztaty.

Integracja przy stole i rozmowie oraz inne elementy uzupełniające.

Poznanie kuchni wybranej kultury poprzez degustację specjalnie przygotowanego cateringu dla uczestników i uczestniczek spotkania.

Wprowadzenie elementów dodatkowych np. Przygotowanie i prezentacja zbioru książek na temat wybranej kultury, wspólna zabawa przy tworzeniu mapy miasta, mini wykłąd na temat aktualnej sytuacji w kraju etc.

III. Zakładane rezultaty.

• Integracja. 
• Pogłębienie wiedzy na temat wybranej kultury, języka, sztyki z wybranego kręgu.
• Ciekawe i twórcze spędzenie czasu.
• Ćwiczenie umiejętności językowych, plastycznych, społecznych.

Sposób pozyskania uczestników i uczestniczek.

• Realizacja kampanii informacyjnej w internecie, na stronach współorganizatorów, partnerów.
• Zamieszczenie plakatów, ulotek w przestrzeni publicznej.
• Mailing bezpośredni.
• Publikacja artykułów w prasie.
• Emisja informacji, zaproszenia w lokalnej tv.
• Rozmowa bezpośrednia w miejscach pracy grup migranckich.

Scenariusz Interaktywnych Warsztatów Międzykulturowych dla Szkół Podstawowych pt.: „Poznajemy się”.

I. Wstęp

Scenariusz interaktywnych warsztatów międzykulturowych edukacyjno - artystycznych dla klas szkół podstawowych, do których uczęszczają dzieci z rodzin migranckich (pochodzące z innych kultur). 

Wsparcie merytoryczne, realizacja: pedagodzy szkolni, dyrekcja, nauczyciele, specjaliści z wybranych dziedzin, kultury, języka, sztuki, wolontariusze, wolontariuszki wspierający organizację warsztatów.

Grupa docelowa:  dzieci z klas szkół podstawowych, do których uczęszczają dzieci z rodzin migranckich, pedagodzy, wychowawcy, dyrekcja.

Miejsce organizacji spotkania: publiczna szkoła podstawowa, klasa z dziećmi pochodzącymi z rodzin migranckich - przedstawiciele innych kultur, grup etnicznych.

Termin spotkania: w wyznaczonych godzinach lekcyjnych.

Czas trwania warsztatu: 2 godziny.

Liczba uczestników warsztatów: klasa około 20 dzieci oraz nauczyciel.

Cel główny: integracja lokalnej społeczności z migrantami i migrantkami oraz zaktywizowanie do udziału w życiu społeczno - kulturowym.

Cele szczegółowe:   

• kształtowanie pozytywnych postaw wobec różnorodności i oraz wzmacnianie motywacji do  myślenia i działania pełnego tolerancji i otwartości na wielokulturowość,
• wzrost wiedzy na temat innych kultur szczególnie na temat kultury, z której pochodzą dzieci uczęszczające do klasy,
• wzrost wiedzy na temat samego siebie oraz swojego pochodzenia,
• uświadomienie dzieciom naturalności różnic między ludźmi, 
• ukazanie podobieństw kulturowych występujących ponad wieloma różnicami, 
• uświadomienie, że dzięki różnicom każdy człowiek jest wyjątkowy, niepowtarzalny,    
• wzbudzenie ciekawości innymi kulturami, tradycjami, językami,
• wzbudzenie empatii dla osób pochodzących z innych kultur z doświadczeniem migracji,
• zainspirowanie dzieci do udziału w wolontariacie na rzecz rodzin migranckich oraz w konkursie,
• zainspirowanie dzieci do wyrażenia poprzez sztukę swoich myśli, odczuć i pragnień związanych z kontaktami z osobami z innych kultur,
• poznanie rodzin migrantów i migrantek pochodzących z innych kultur, ich problemów, potrzeb, potencjału kulturowego, marzeń, planów,
• integracja rodzin z lokalną społecznością, 
• poprawa poczucia przynależności grup migranckich do lokalnego środowiska,
• zintegrowanie dzieci, rodzin z lokalną społecznością poprzez działania twórcze (konkurs),
• wzmocnienie wzajemnego szacunku, zainteresowania odmiennością kulturową,
• współpraca międzysektorowa to znaczy szkoła, organizacja, instytucje, media.

Metody:

• Zajęcia warsztatowe, pozwalają na uczenie się poprzez doświadczenie. Zajęcia w małej znanej grupie (klasie) zapewniają poczucie bezpieczeństwa, a jednocześnie dają możliwość czynnego zaangażowania się każdego dziecka.
• Arteterapia pozwala na wykorzystanie doświadczeń życiowych,  rozwiązywanie konfliktów emocjonalnych, pomaga rozładować napięcia oraz świadomie kierować swoją energią wynikającą z naturalnego pędu ku twórczości. W ramach arteterapii wykorzystanie metod i technik plastycznych, tańca, muzyki, fotografię, literatury.
• Pedagogika Zabawy - adresowana do dzieci, młodzieży i dorosłych w ramach działań profilaktyczno - rozwojowych. Pedagogika zabawy nie jest dyscypliną naukową, lecz symboliczną nazwą metodycznych poszukiwań ułatwiających pracę z grupą i proces uczenia. Proponuje ona działania dające członkom grupy możliwość  rozwoju w atmosferze zaufania, wzajemnej akceptacji, bez względu na wiek i umiejętności, wyzwala aktywność twórczą i ciekawość, ułatwia kontakty z innymi, ze sobą i otaczającą rzeczywistością. Główne inspiracje teoretyczne  pedagogika zabawy czerpie z  psychologii  humanistycznej  jak również  pedagogiki Gestalt . Ideą przewodnią  jest wiara w człowieka i jego potencjalne możliwości. Celem pedagogiki zabawy jest dostarczenie osobom,  pracującym z różnymi grupami wiekowymi, metod oddziałujących na sferę emocjonalną człowieka, sprzyjających ujawnieniu pozytywnych uczuć wzmacniających poczucie akceptacji i bezpieczeństwa, wspomagających samodzielna aktywność  podopiecznych.
• Mobilna wystawa rekwizytów pochodzących z innych kultur.
• Biblioterapia - stosowanie tekstów literackich w celach integracyjnych jest ciągle nie docenianą  możliwością wpływania na poczucie przynależności do grypy Biblioterapię można stosować podczas pracy z  dziećmi  z problemami np. asymiliacyjnymi. Odpowiednio dobrane teksty same w sobie mają potencjał powodujący zmiany w emocjach i intelekcie osób, które są z nimi konfrontowane. Praca z książką stanowi dopełnienie programu, a jej celem jest zainteresowanie dzieci światem książek oraz przedstawianym w nich światem wartości. Będą one służyły kształtowaniu rozwoju moralnego dzieci.
• Opowieści, prezentacje i wykłady - to metody stosowane jako wstęp, nadanie klimatu, wprowadzenie treści edukacyjnych związanych z  przedstawieniem  pojąć,  bohaterów zajęć,  niesamowitych twórców. Podczas opowieści i prezentacji  można spotkać takie zjawiska, które nie tyko edukują ale i inspirują – zachęcając  do coraz głębszych i odważniejszych eksperymentów ze sztuka. Instalacja, performens, sztuka konceptualna, asamblaż, ready made, sztuka dźwięku, sztuka ziemi to tylko niektóre z nich.
• Burza mózgów - tworzenie mapy projektowej - jako forma dyskusji i sposób na interpretację postawionych problemów. Mapa projektowa jest również elementem ewaluacji projektu.

Pomoce dydaktyczne:

• listy, 
• elementy sztuki użytkowej i obiekty codziennego użytku jak stroje, naczynia, instrumenty, biżuteria, garnki,
• mapy, zdjęcia,
• wybrana  literatura z danego kręgu kulturowego,
• wybrana muzyka,
• plakaty oraz inne formy graficzne alfabetów,
• pomoce dla warsztatów: kartki z bloku technicznego, kredki świecowe, pastele, farby, materiały papierowe do wycinania, naklejki etc.

Słowa klucze: integracja, kultura, tradycja, różnorodność, empatia, otwartość, tolerancja, szacunek, poznanie, zrozumienie, międzykultuowość, migranci, uchodźcy, kryzys humanitarny.

II Przebieg warsztatu

Przywitanie - uczestników, w różnych językach świata. Prezentacja różnorodnych gestów oraz form. Zaprezentowanie z pomocą dzieci pochodzących z innych kultur ich języka.

Mini wykład wprowadzający tj.: przedstawienie i omówienie celów warsztatów, zainspirowanie do dyskusji o tym, że wszyscy różnimy się  między sobą, ale też jesteśmy tacy sami. Omówienie kultury i kraju pochodzenia dzieci      migranckich.

Zabawa integracyjna w odkrywców kultur. Podzielenie dzieci na grupy, każda z grup otrzymuje przesyłkę wraz z listem. W torbie z przesyłką znajdują się elementy z wybranego kraju, strój, element kuchni, prezentacja alfabetu, mapa, instrument muzyczny itd.  Zadaniem każdej z grup jest odkrycie z jakiego kraju pochodzą nadawcy listu. Każda z grup prezentuje list i opowieść o nadawcy listu. Podsumowanie ćwiczenia wskazuje na to, że różnice mogą być inspirujące i  rozwijające. Podkreślenie, że bardzo często różnice te wynikają z geograficznego umiejscowienia kraju. Podsumujcie „różnice” oraz „podobieństwa”. Postaw pytanie i zaproponuj dyskusje: Czy jesteśmy różni czy tacy sami.

Prezentacja kraju i kultury pochodzenia dzieci - dzieci opowiadają o swoim kraju, skąd przybyły. Prezentacja rekwizytów: ubrań, naczyń, garnków, instrumentów, alfabetu, muzyki - przybliżamy kulturę i język.

Nagranie wypowiedzi dzieci na temat tego, jak się czują w Polsce, w szkole do której chodzą, jak postrzegają koleżanki i kolegów, co można zrobić dla świata, aby było  w niej więcej tolerancji i miejsca na różnorodność. 

Burza mózgów, mapa projektowa - podsumowanie zajęć na mapie projektowej, luźna forma wypowiedzi poprzez napisanie zdania, narysowanie etc. Element ewaluacji.

III. Korzyści dla uczestników:

• poznanie tradycji różnych kultur za pomocą sztuki, literatury i innych metod,
• wymiana wiedzy, doświadczeń, pomysłów na temat budowania działań pełnych otwartości i tolerancji, empatii,
• rozwinięcie  własnej kreatywności i ekspresji twórczej,
• zapoznanie się z wartościową literaturą,
• Integracja z grupą rówieśniczą,
• poznanie zagadnień związanych z międzykulturowością, migracją etc.

SCENARIUSZ WYWIADU ANTROPOLOGICZNEGO Z MIGRANTAMI i MIGRANTKAMI

I.  Wstęp

Wywiad antropologiczny jest narzędziem umożliwiającym zbadanie, zanurzenie się w kulturę badanej osoby, jej środowiska, czy postawionego problemu, dzięki któremu badacz jest w stanie uzyskać potrzebne mu informacje. Wywiad jest uzupełnieniem dokumentacji projektowej.

Wywiad umożliwia szersze poznanie grupy migranckiej, z której pochodzi rozmówca/rozmówczynie. Na podstawie studium przypadku analizujemy ich problemy, plany, powody migracji oraz poziom asymilacji. Wyniki wywiadów posłużą, jako element kampanii informacyjno - edukacyjnej, która ma m.in. wzbudzić empatię wśród społeczności lokalnej na problemy i sytuację migrantów i migrantek.

Wsparcie merytoryczne, realizacja: opracowanie na podstawie analizy:

• „Raportu zbiorczego na temat sytuacji cudzoziemców w Swarzędzu, Środzie Wielkopolskiej i Zbąszyniu” Fundacja Centrum Badań Migracyjnych 2018, autorka Izabela Czerniejewska,
• Raportu na temat sytuacji cudzoziemców w Lesznie „W Lesznie jest fajny klimat” Fundacja Centrum Badań Migracyjnych 2018, autorka Izabela Czerniejewska,
• Apelu badaczy z dnia 21 marca 2022 „Apel do badaczy społecznych"autorki dr hab. Prof. UJ Patrycja Trzeszczyńska oraz dr hab. Prof. UW Anna Horolets (odebrany via Polskie Towarzystwo Ludoznawcze).

Grupa docelowa:  migranci i migrantki pochodzący z innych krajów, którzy przybyli do Polski przed 24 lutego 2022.

Miejsce przeprowadzania wywiadu: miejsce udostępnione przez publiczną instytucję kultury np.: bibliotekę powiatową, muzeum, ośrodek kultury - miejsce dostępne   dla wszystkich, postrzegane w świadomości społecznej jako otwarte i przyjazne dla każdego.

Cel główny: poznanie historii migracji, problemów, oczekiwań związanych z miejscem, które wybrano na swój dom, miejsce pracy, edukacji.

Cele szczegółowe:

• zbadanie doświadczeń z życia codziennego, przyczyn migracji, wyboru miejsca,
• zbadanie stopnia integracji z lokalną społecznością,
• zbadanie poczucia przynależności do lokalnego środowiska,
• wzmocnienie wzajemnego szacunku, zainteresowania odmiennością kulturową,
• poznanie potencjału społeczno - kulturowego, chęci zaangażowania w życie społeczne i kulturalne miasta, oczekiwań związanych z programem kulturalnym,
• zbadanie oceny infrastruktury oraz form integracji,
• poznanie opinii na temat lokalnej społeczności, w jaki sposób są tutaj odbierani, czy mogą liczyć na pomoc, życzliwość, czy są zapraszani do polskich rodzin,
• poznanie poziomu ich otwartości na integrację z lokalną społecznością

Metody

• rozmowa,
• wywiad ustrukturyzowany częściowo,
• wstęp/ mini wykład na temat realizowanego projektu, międzykulturowości, potrzeb integracji, empatii,
• rozmowa uczestnicząca, pogłębione pytania,
• spacer - obserwacja uczestnicząca,
• nagranie audio, wizualne,
• tłumaczenie,
• rozmowa kierowana do uczestników i uczestniczek spotkania,

Pomoce dydaktyczne:

• scenariusz,
• aparat, kamera,
• tłumacz.

Słowa klucze: integracja, kultura, tradycja, różnorodność, empatia, otwartość, tolerancja, szacunek, poznanie, zrozumienie, międzykulturowość, migranci, uchodźcy, kryzys humanitarny.

II. Przebieg wywiadu

Przywitanie.

Mini wykład wprowadzający tj.:przedstawienia i omówienie celów spotkania, projektu, lokalnej sytuacji   grup migranckich, liczebności, zatrudnienia, potencjału.

Pytania

1. Przyczyny migracji    

• sytuacja rodzinna,
• sytuacja społeczno - ekonomiczna,
• migracja, jako nowe doświadczenie,
• rozwój osobisty, edukacja, zawód.

2. Pierwsze doświadczenia w Polsce

• wybór miejsca,
• wyzwania związane z osiedleniem się,
• posiadane kontakty,
• poszukiwanie mieszkania, pracy,
• uregulowane sytuacja,
• kontakt z instytucjami publicznymi, lekarzem,
• brak uregulowanej sytuacji,
• pozytywne emocje/negatywne emocje.

3. Sytuacja społeczno - ekonomiczna w Polsce

• sytuacja mieszkaniowa,
• możliwości rozwoju zawodowego/ edukacja,
• formy uczestnictwa w życiu społecznym i kulturalnym,
• ulubione formy spędzania czasu,
• grono znajomych, kolegów i koleżanek z pracy.

4. Moja grupa migrancka

• poziom zintegrowania,
• sytuacja mieszkaniowa,
• możliwości rozwoju zawodowego/ edukacja,
• formy uczestnictwa w życiu społecznym i kulturalnym,
• ulubione formy spędzania czasu,
• grono znajomych, kolegów i koleżanek z pracy,
• konkurencja zawodowa.

5. Plany na przyszłość

• migracja czasowa/ stała,
• edukacja dzieci.

6.  Lokalna społeczność, poziom integracji, relacje społeczne

• życie sąsiedzkie,
• życie poza pracą,
• rozczarowania związane z brakiem pomocy, zrozumienia.

7. Poczucie bezpieczeństwa

• wsparcie instytucji,
• opieka medyczna,
• edukacja,
• opieka prawna,
• losowe zdarzenia.

8. Mapa miejsc przyjaznych, w których pracują migranci migrantki

• instytucje,
• stowarzyszenia,
• tłumacz,
• prawnik.

III. Zakładane rezultaty.

• Pogłębienie wiedzy na temat życia migrantów i migrantek, kultury pochodzenia.
• Pogłębienie wiedzy na temat powodów migracji i planów.
• Opracowanie, w jaki sposób postrzegana jest lokalna grupa, miasto.

IV. Sposób pozyskania uczestników i uczestniczek.

• Rozmowa bezpośrednia z migrantami/migrantkami.
• Wsparcie rzeczniczek grup.